URLOP MACIERZYŃSKI I OJCOWSKI 2012/2013

Obecny system prawny przewiduje dwa typy urlopu macierzyńskiego: podstawowy (obligatoryjny) i dodatkowy (fakultatywny).
Urlop macierzyński podstawowy jest urlopem obowiązkowym – nie można się go zrzec, skrócić lub przesunąć jego wykorzystanie w czasie. Najczęściej urlop macierzyński rozpoczyna się w dniu urodzenia dziecka, chociaż prawo przewiduje możliwość rozpoczęcia urlopu na co najmniej dwa tygodnie przed planowaną datą porodu.

 

W szczególnych okolicznościach prawo do urlopu macierzyńskiego przysługuje ojcu dziecka. Muszą zostać spełnione odpowiednie warunki, po pierwsze matka musi mieć prawo do urlopu macierzyńskiego. Jeśli nie jest pracownikiem i nie przysługuje jej urlop macierzyński również ojciec dziecka nie skorzysta z urlopu macierzyńskiego po matce dziecka. Po drugie matka musi przebywać na urlopie macierzyńskim minimum 14 tygodni. Dopiero wtedy może zrezygnować z przysługującej jej dalszej części urlopu. W takim przypadku ojciec dziecka może złożyć do swojego pracodawcy wniosek o udzielenie mu urlopu macierzyńskiego, a matka dziecka składa swojemu pracodawcy wniosek o rezygnację z urlopu.

W przypadku urlopu fakultatywnego  to rodzice podejmują decyzję o jego ewentualnym wykorzystaniu. Wniosek o dodatkowy urlop macierzyński należy złożyć w terminie nie krótszym niż 7 dni przed datą rozpoczęcia urlopu. Dodatkowy urlop może zostać wykorzystany jedynie bezpośrednio po zakończeniu obligatoryjnej części urlopu macierzyńskiego. Jeśli matka rezygnuje z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlop ten może wykorzystać ojciec dziecka. W tym celu powinien on złożyć wniosek o przyznanie takiego urlopu w terminie nie krótszym niż 7 dni przed jego rozpoczęciem. Pracodawca musi wniosek uwzględnić.

Od początku 2012 roku podstawowy urlop macierzyński wynosi 20 tygodni. Mamie bliźniąt przysługuje 31 tygodni urlopu macierzyńskiego. Wymiar ten powiększa się o 2 tygodnie przy urodzeniu każdego kolejnego dziecka (aż do maksymalnie 37 tygodni).

Wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego 2012 wynosi obecnie:

- cztery tygodnie, jeśli kobieta urodzi jedno dziecko ( łącznie 24 tygodnie)

- sześć tygodni w razie urodzenia co najmniej bliźniaków (łącznie 37 tygodni).

 

Dodatkowy urlop macierzyński może być połączony z pracą u swojego pracodawcy w wymiarze nie przekraczającym połowy etatu. Osoby korzystające z takiego rozwiązania otrzymują zasiłek macierzyński i wynagrodzenie za pracę w proporcjach odpowiadających stosunkowi czasu pracy do urlopu.

Zakończenie urlopu macierzyńskiego nie musi absolutnie oznaczać powrotu do pracy. Jeżeli rodzic chce lub musi kontynuować sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, może wykorzystać kilka możliwości.

Najczęstsze jest wykorzystanie urlopu wypoczynkowego (zaległego i bieżącego) bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. W świetle uregulowań Kodeksu Pracy pracodawca obowiązany jest do udzielenia takiego urlopu, a wniosek o urlop może być złożony w dowolnym momencie – nawet w ostatnim dniu trwania urlopu macierzyńskiego. Innym rozwiązaniem jest skorzystanie z urlopu wychowawczego.

 

URLOP WYCHOWAWCZY

Pamiętajmy, że z urlopu wychowawczego może skorzystać także ojciec, a także opiekunowie prawni dziecka. Warunki:

• są oni pracownikami w rozumieniu kodeksu pracy, tzn. są zatrudnieni na umowę o pracę, z powołania, wyboru, mianowania albo spółdzielczej umowy o pracę;
• mają co najmniej sześciomiesięczny ogólny staż pracy (do stażu pracy wlicza się więc czas pracy u innych pracodawców, a także okres urlopu macierzyńskiego).

Żeby dostać urlop wychowawczy w 2012 r., na dwa tygodnie przed jego planowanym rozpoczęciem trzeba złożyć wniosek u pracodawcy (osobiście lub pocztą). Jeśli w trakcie urlopu postanowisz, że chcesz wrócić do pracy, masz do tego prawo, pod warunkiem, że pracodawca się na to zgodzi.

Jeśli chcesz skorzystać z urlopu wychowawczego razem z ojcem dziecka, macie do tego prawo, ale tylko przez 3 miesiące. Potem urlop wychowawczy przysługuje tylko jednemu rodzicowi.

Bezpłatny urlop wychowawczy to prawo, nie obowiązek – dla ciebie, bo pracodawca nie może ci go odmówić. Na urlop wychowawczy w 2012 r. może pójść każda mama, której staż pracy (w ogóle, nie w ostatniej pracy) to minimum 6 miesięcy.

Urlop wychowawczy w 2012 r. może trwać maksymalnie 3 lata, ale nie musisz go wykorzystać w całości,

możesz podzielić urlop na 4 części, lub wykorzystać częściowo; warunkiem jest wykorzystanie wychowawczego do 4. roku życia dziecka. Nie musisz też wykorzystywać go zaraz po macierzyńskim.

Jeśli jesteś zatrudniona na czas określony, urlop przysługuje ci tylko do końca umowy.

Urlop wychowawczy co do zasady jest urlopem bezpłatnym. Rodzicom pobierającym zasiłek rodzinny wypłacany jest jednak dodatek do zasiłku z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym. Obecnie jest to kwota 400 złotych miesięcznie.

 

URLOP WYCHOWAWCZY W 2013

 

Dla obojga rodziców urlop wychowawczy, z którego będą mogli korzystać w dowolnej proporcji, wyniesie 35 miesięcy, ale dodatkowo 1 miesiąc opieki otrzyma tylko mama 1 dodatkowo 1 miesiąc otrzyma tylko tata.
Ze zmian zaproponowanych przez resort pracy wynika więc, że urlop wychowawczy 2013 r. będzie mógł wynieść maksymalnie 37 miesięcy. W tym wymiarze są dwa miesiące przeznaczone tylko i wyłącznie do wykorzystania przez jednego z rodziców – nie będzie można dodatkowego miesiąca przenieść z ojca na matkę bądź odwrotnie.

Jedno z rodziców będzie więc mogło wykorzystać najwyżej 36 miesięcy urlopu wychowawczego, ale w przypadku, gdy drugi rodzic nie zdecyduje się na opiekę nad dzieckiem w ramach dodatkowego miesiąca, ten urlop przepadnie.
Urlop wychowawczy w 2013 r . -  inne zasady:

• rodzice będą mogli skorzystać z urlopu maksymalnie 5 razy, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 4. roku życia (do końca 2012 roku urlop można było dzielić na 4 części).
• część urlopu przysługująca tylko jednemu z rodziców nie będzie mogła być krótsza niż jeden miesiąc.
• zwiększy się wymiar urlopu, który może być w tym samym czasie wykorzystywany przez oboje rodziców. Od 1 stycznia 2013 r. oboje będą mogli zajmować się dzieckiem jednocześnie przez 4 miesiące (o 1 miesiąc dłużej niż w 2012 r.)
• zmieniają się zasady nabywania prawa do urlopu wypoczynkowego po powrocie z do pracy po urlopie wychowawczym (dotąd proporcjonalnie obniżano jego wymiar w przypadku, gdy w danym roku kalendarzowym po nabyciu przez pracownika prawa do wypoczynku za dany rok korzysta on w tym samym roku z urlopu wychowawczego i w tym samym roku powraca do pracy. Od 2013 r. wymiar urlopu nie będzie zmniejszany).

Przepisy przejściowe dotyczące nowego urlopu wychowawczego 2013:
Będzie udzielany na starych zasadach – jeżeli w dniu wejścia w życie nowelizacji – a więc 1 stycznia 2013 r. – pracownik korzysta ze swojego uprawnienia albo przed tym dniem złożył wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego wolnego albo skorzystał już z części swego uprawnienia.
Oznacza to tyle, że jeśli pracownik skorzystał już choćby z części urlopu wychowawczego, to nie będzie miał prawa do zwiększonego wymiaru urlopu wychowawczego.

Urlop wychowawczy 2012 i 2013 – twoje prawa:

• pracodawca nie może rozwiązać umowy o pracę ani jej wypowiedzieć (za wyjątkiem sytuacji, gdy pracodawca ogłasza upadłość lub likwidację firmy, lub zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika).
• jesteś objęta ubezpieczeniem społecznym (z budżetu państwa)
• okres urlopu wychowawczego wlicza się do stażu pracy jako okres nieskładkowy i jest zaliczany także do emerytury.
• urlop wychowawczy w 2012 r. nie odbiera ci prawa do pracy na część etatu, także u innego pracodawcy, pod warunkiem, że możesz w tym czasie sprawować bezpośrednią opiekę nad dzieckiem.

 

Po urlopie wychowawczym pracodawca ma obowiązek przyjąć cię do pracy na to samo lub podobne stanowisko i z co najmniej taką samą pensją. Zdarza się, że pracodawca, gdy pracownik zakończy urlop wychowawczy (tak jest w 2012 r.), daje mu wypowiedzenie tłumacząc, że jego stanowisko pracy już nie istnieje, lub jeśli ma już inną osobę na to miejsce. Takie sytuacje są niezgodne z prawem i jeśli można udowodnić, że łamany jest kodeks pracy, warto zwrócić się do Sądu Pracy lub Państwowej Inspekcji Pracy.

 

URLOP OJCOWSKI

Nie od dziś wiadomo, że obecność rodziców ma bardzo dobry wpływ na wychowanie dziecka, które potrzebuje dużo uwagi i miłości.  Wraz z początkiem 2012 roku wymiar urlopu ojcowskiego został przedłużony i wynosi 2 tygodnie. Co bardzo ważne, dwutygodniowy urlop ojcowski 2012 wynosi 14 dni kalendarzowych, a nie roboczych.

Urlop ojcowski 2012 jest urlopem udzielanym jednorazowo, którego nie możemy dzielić i rozbijać na mniejsze części. By uzyskać urlop ojcowski należy złożyć wniosek oraz inne niezbędne dokumenty (listę tych dokumentów podajemy poniżej) najpóźniej do 7 dni kalendarzowych przed terminem, w jakim chcemy urlop ten rozpocząć. Urlop ojcowski 2012 trwa krócej niż 2 tygodnie, jeśli dziecko skończy dwunasty miesiąc życia w trakcie tego urlopu (trwa do ukończenia tego wieku).

Chcąc uzyskać urlop ojcowski w 2012 roku należy złożyć pracodawcy, w terminie nie krótszym niż 7 dni kalendarzowych przed rozpoczęciem korzystania z urlopu, następujące dokumenty:

• wniosek o udzielenie urlopu,
• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka,
• oświadczenie o nie pobraniu zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego

 

Urlop ojcowski 2012 a kwestie finansowe:

1. Za urlop ojcowski pracownikowi przysługuje wynagrodzenie finansowe w postaci zasiłku macierzyńskiego, który wypłaca ZUS (jeśli pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników) lub pracodawca.

2. Zasiłek macierzyński nie oznacza 100% pensji, bowiem jest on zależny od średniej składników wliczanych do podstawy zasiłku z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do zasiłku. Zasiłek macierzyński jest także umniejszany o składki na ubezpieczenie społeczne.